Zdrowie Polaków - opioidy (fentanyl)

Centrum Badawczo-Rozwojowe Biostat przeprowadziło kolejny sondaż z cyklu „Zdrowie Polaków”, w którym zapytano Polaków o stosunek o substancji psychoaktywnych, w szczególności do opioidów.

Centrum Badawczo-Rozwojowe Biostat przeprowadziło na panelu badanie-opinii.pl sondaż „Zdrowie Polaków - opioidy”. Sondaż zrealizowano od 28 czerwca do 1 lipca 2024 roku na próbie 1000 dorosłych mieszkańców Polski, reprezentatywnej ze względu na płeć, wiek i województwo, w którym zamieszkują.

Zapytani o to, które trzy substancje uważają za najbardziej szkodliwe, Polacy wskazują przede wszystkim na kokainę (85,7%) oraz na opioidy takie jak kodeina, morfina, heroina, fentanyl (84,9%). Ja trzecia najgroźniejsza substancja wskazywany jest alkohol (48,6%). Na marihuanę wskazuje 38,3% uczestników sondażu, na nikotynę 37,2%. Kofeinę w grupie trzech najbardziej szkodliwych substancji umieszcza 4,9% pytanych.

61,8% ankietowanych uważa opioidy za bardziej szkodliwe od innych substancji psychoaktywnych, a przeciwnego zdania jest tylko 6,5%. Aż 31,7% nie potrafi odpowiedzieć jednoznacznie na to pytanie.

Fentanyl za bardziej niebezpieczny (szkodliwy) od pozostałych substancji z grupy opioidów uznaje prawie do drugi pytany Polak (49,6%). W drugiej kolejności za najbardziej niebezpieczną wśród opioidów 29,8% respondentów uznaje heroinę. Na większą szkodliwość kodeiny wskazuje 2,0%, zaś morfiny 1,9% ankietowanych. Nie wie, która substancja jest szkodliwsza od pozostałych 8,5%, natomiast trudności w odpowiedzi sygnalizuje 8,2% uczestników sondażu.

Co ciekawe odnotowano istotną statystycznie zależność odpowiedzi na to pytanie od wieku respondentów. Im młodsi ankietowani, tym rzadziej dostrzegają zagrożenie fentanylu, częściej natomiast heroiny. I tak fentanyl jako jedną z trzech najbardziej niebezpiecznych substancji opioidowych wskazuje wyraźnie mniej niż średnia ogółu respondentów w wieku od 18 do 29 lat (37,7%) oraz w wieku od 30 do 39 lat (43,0%). Wyraźnie większe obawy fentanyl budzi u Polaków w wieku od 50 do 59 lat (54,5% uznaje go za najniebezpieczniejszy) oraz w wieku powyżej 60 lat (57,8%). Z kolei heroinę częściej za jeden z trzech najgroźniejszych opioidów uważają osoby w wieku od 18 do 29 lat (39,5%) oraz w wieku od 30 do 39 lat (35,2%).

Niemal dwie trzecie Polaków zdaje sobie sprawę, że fentanyl jest związany w ostatnim czasie na świecie z falą ciężkich uzależnień. 16,3% falę uzależnień wiąże z heroiną, 3,1% z morfiną, a 2,8% z kodeiną. 11,5% ankietowanych nie wie, z którym z opioidów można wiązać falę ciężkich uzależnień w ostatnim czasie.

Zapytani jednak bardziej szczegółowo o obawy dotyczące możliwej w Polsce fali uzależnień od fentanylu uczestnicy sondażu wskazali bardziej zróżnicowane odpowiedzi. 26,3% uznaje, że w Polsce dojdzie do fali masowych uzależnień od fentanylu, 42,6% że uzależnienia od fentanylu będą, ale nie na dużą skalę. 6,8% ankietowanych nie przewiduje fali uzależnień od fentanylu. 21,6% respondentów nie potrafi odpowiedzieć na to pytanie, zaś 2,7% przyznaje, że nie wie o co chodzi.

Komentarz do badania dra Sebastiana Musioła – eksperta ds. metodologii w Centrum Badawczo-Rozwojowym Biostat:

- W ostatnich miesiącach mieliśmy do czynienia z falą informacji w mediach o problemie uzależnień opioidami w Stanach Zjednoczonych. Na pierwszy plan wysunął się fentanyl, jako szczególnie niebezpieczna substancja. Kilka tygodni temu problem zaczęły podnosić też rodzime media, opisując pojawienie się „ludzi zombie” na ulicach polskich miast. Temat uzależnień od opioidów zaistniał również w jednej z popularnych platform streamingowych w formie serialu. Wyniki sondażu mogą sugerować, że taki natłok informacji spowodował, że problem zagrożenia opioidami i fentanylu przebił się do świadomości Polaków, co – w mojej ocenie - należy ocenić pozytywnie. Na tym przykładzie widać również, jak dużą rolę w kwestii profilaktyki zdrowotnej mają do odegrania media.