Zdrowie Polaków – opłaty za usługi medyczne

Sondaż „Zdrowie Polaków – opłaty za usługi medyczne” został przeprowadzony od 1 do 2 marca 2023 roku przez Centrum Badawczo-Rozwojowe Biostat® metodą CAWI wśród 1000 Polaków, w wieku powyżej 18 lat. Badanie jest reprezentatywne ze względu na wiek, płeć i województwo.

Celem sondażu było zbadanie, czy Polacy są gotowi na dodatkowe opłaty w ramach usług finansowych przez NFZ (tzw. współpłacenie) oraz jaki rodzaj usług medycznych mógłby być objęty współpłaceniem.

Wnioski:

• 37% respondentów jest gotowa ponosić dodatkowe opłaty za usługi medyczne finansowane z NFZ (kolejne 24% tego nie wyklucza), ale tylko i wyłącznie pod warunkiem poprawy ich jakości.
• Polacy są skłonni współpłacić za usługi finansowane przez NFZ przede wszystkim, by skrócić czas oczekiwania na wizytę u lekarza.

Komentarz ekspercki dr. Sebastiana Musioła – eksperta ds. metodologii w Centrum Badawczo-Rozwojowym Biostat®:

- Co trzeci uczestnik sondażu CBR Biostat dostrzega, że za odpowiednią jakość usług medycznych warto zapłacić nieco więcej, zaś kolejne 24% nie wyklucza takiej opcji. Rynek zdrowia w Polsce jest głęboko niedofinansowany, co przekłada się na siermiężną codzienność placówek publicznych. Polacy przyzwyczaili się do płatności za usługi medyczne poza NFZ, w prywatnych gabinetach i szpitalach. Wydaje się jednak, że to zgoda ograniczona do niektórych usług. Wyraźnie bowiem widać, że respondenci nie zgadzają się zasadniczo na dodatkowe płatności za to, co powinno być finansowane ze składki zdrowotnej za pośrednictwem NFZ. Wniosek jest oczywisty: rosnące składki powinny przełożyć się na lepszą dostępność i wyższą jakość usług medycznych.

Szczegółowe wyniki sondażu:

„Trudno powiedzieć” zaznaczyło 36,4% uczestników marcowego sondażu Biostat na pytanie czy ich zdaniem wprowadzenie dodatkowych odpłatności za usługi medyczne finansowane z NFZ mogłoby poprawić jakość usług medycznych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego. W sumie 32,6% pytanych twierdzi, że dodatkowe opłaty nie poprawią jakości usług medycznych, z czego 12,3% - zaprzecza zdecydowanie. Z kolei w sumie 31,0% uważa, że dodatkowe opłaty mogą wpłynąć pozytywnie na jakość usług medycznych z kontraktowanych z NFZ, w tym 7,4% sądzi tak zdecydowanie.

1. Czy uważa Pan/i, że wprowadzenie dodatkowych odpłatności za usługi medyczne finansowane z NFZ mogłoby poprawić jakość usług medycznych w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego?

Na dodatkowe opłaty za usługi medyczne w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego, pod warunkiem, że poprawi się również ich jakość, zgodziłoby się w sumie 36,9% ankietowanych, w tym 7,8% zdecydowanie poparłoby współpłacenie. Przeciwnego zdania było w sumie 39,2% pytanych, z czego 16,3% - zdecydowanie na nie. 23,9% wyraziło nastawienie neutralne: ani tak, ani nie.

2. Czy zgodziłby/aby się Pan/i na dodatkowe opłaty (współpłacenie) za usługi medyczne w ramach powszechnego ubezpieczenia zdrowotnego pod warunkiem poprawy ich jakości?

Polacy zostali następnie zapytani szczegółowo o to, za które usługi medyczne byliby gotowi płacić dodatkowo.

82,6% pytanych odrzuca pomysł dodatkowych opłat za porady lekarskie w POZ – to największy odsetek reakcji negatywnych ze wszystkich proponowanych. Na dodatkowe opłaty u lekarza POZ zgodziłoby się 17,4% ogółu respondentów. Tu odnotowaną również istotną statystycznie zależność ze względu na płeć. Wyraźnie częściej za porady lekarskie w POZ są skłonni zapłacić mężczyźni (22,9%) niż kobiety (12,4%).

Polacy nie chcą płacić również za opiekę położnej (74,9% odpowiedzi negatywnych i 25,1% pozytywnych), porady u psychologa (71,1% odpowiedzi negatywnych i 28,9% pozytywnych), opiekę pielęgniarską (69,2% na nie), zdrowotne porady specjalistyczne (np. dietetyka) – 69,0% negatywnych, ale także za porady fizjoterapeuty (64,4%).

Gotowość do opłat dodatkowych w największej liczbie respondenci wyrazili w przypadku porad lekarzy specjalistów – niemal co drugi ankietowany (49,2%) potwierdził, że zapłaci. To większy odsetek niż gotowych dopłacenia w gabinecie prywatnym (47,3% pytanych na tak). Zwraca uwagę jednak, że mężczyźni wyraźnie częściej niż kobiety są skłonni do płacenia dodatkowo za opiekę pielęgniarską (38,2% wśród mężczyzn i 24,1% kobiet). Tę istotną statystycznie zależność potwierdzono testem Pearsona.

3. Za które usługi medyczne jest Pan/(i) gotowy(a) ponosić dodatkowe opłaty?

Dla 64,0% w grupie respondentów zdecydowanych płacić (N=728) wystarczającym powodem jest zbyt długi czas oczekiwania na wizytę, byt długa kolejka. 52,6% odpowiadających zapłaci dodatkowo z powodu braku dostępu do lekarza w publicznej ochronie zdrowia (na NFZ), a 45,2% za wystarczający powód do współpłacenia uznaje niską jakość usług medycznych finansowanych z NFZ.

4. Z jakiego powodu jest Pan/i gotów płacić dodatkowo za usługi medyczne?

Mniejszą składkę zdrowotną, jednak z koniecznością samodzielnego płacenia za usługi medyczne wolałoby w sumie 55,2% uczestników sondażu. Zdecydowanie opcję taką wybrałoby 23,7% pytanych. 24,6% nie przychyla się do takiej opcji, ale też jej nie odrzuca. W sumie 20,2% ankietowanych nie chciałoby zmniejszyć wysokości składek, aby płacić za usługi medyczne samodzielnie, w tym 8,6% - zdecydowanie.

5. Czy chciał(a)łby Pan/i płacić mniejszą składkę zdrowotną, aby płacić za usługi medyczne samodzielnie?

Uczestnicy sondażu Biostat zostali zapytani ponadto o to, z jakich form prywatnej ochrony zdrowia korzystają obecnie lub skorzystali w ciągu ostatniego roku. Najliczniejsza grupa 59,4% korzysta z usług dentysty lub stomatologa. 46,7% odwiedziło w ostatnim roku prywatnie lekarza specjalistę (np. kardiologa, diabetologa, psychiatrę itd.). Co ciekawe aż 29,3% skorzystało w formule prywatnej z pomocy lekarza rodzinnego (pierwszego kontaktu). 16,5% było u fizjoterapeuty lub rehabilitanta, 9,0% - u psychologa, a 6,4% pielęgniarki.

6. Z jakich form prywatnej ochrony zdrowia Pan/i korzysta obecnie lub skorzystał/a w ciągu ostatniego roku?